H Γ΄ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ είναι μια γενική παιδιατρική κλινική που αντιμετωπίζει παιδιά με ευρεία γκάμα νοσημάτων, απλών ή εξειδικευμένων. Περιλαμβάνει μια κεντρική πτέρυγα της κλινικής στεγάζεται στον 5ο όροφο του Παιδιατρικού κτηρίου (κτήριο Δ) στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Η Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων Παίδων ευρίσκεται στο Ισόγειο του ιδίου κτιρίου. Τα εξωτερικά ιατρεία στεγάζονται, ανάλογα με τη μέρα και το αντικείμενο, στο ισόγειο και στον 7ο όροφο του Παιδιατρικού κτηρίου (Δ), στο ισόγειο του «Μπλε» κτηρίου (κτήριο Γ), καθώς και σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους του κεντρικού διατηρητέου κτηρίου (κτήριο Β). Τα γραφεία των γιατρών, η αίθουσα διδασκαλίας των φοιτητών και η Γραμματεία, βρίσκονται στον 4ο όροφο, ενώ τα Εργαστήρια στον 1ο, 6ο και 7ο όροφο. Στο ισόγειο του ιδίου κτιρίου, σε τρεις διαφορετικές αίθουσες, λειτουργούν τα γενικά και τα δύο ειδικά ιατρεία της Κλινικής.
Τα στελέχη της Κλινικής, εκτός από το Διευθυντή, είναι: 14 ειδικοί Παιδίατροι (7 Πανεπιστημιακοί και 4 Νοσοκομειακοί και 3 Επικουρικοί Ιατροί), καθώς και 15 ειδικευόμενοι, οι οποίοι εναλλάσσονται με σύμβαση εργασίας περιορισμένου χρόνου, που διαρκεί από δύο έως τέσσερα χρόνια. Το νοσηλευτικό έργο καλύπτεται από 17 νοσηλεύτριες, ενώ 4 παρασκευάστριες καλύπτουν αντίστοιχα Εργαστήρια και 2 γραμματείς τις ανάγκες της Γραμματείας.
Τα μέλη της κλινικής εκτελούν τα καθήκοντά τους στη διδασκαλία, την έρευνα και τη φροντίδα των ασθενών με γνώμονα την αναζήτηση της πραγματικότητας, το σεβασμό στη δημιουργία και τη συμμετοχή στον πολιτισμό.
Ραντεβού για τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία της κλινικής ορίζονται ηλεκτρονικά (https://rantevou.ippokratio.gr/), με εξαίρεση τα εξωτερικά ιατρεία της παιδοπνευμολογικής μονάδας, όπου τα ραντεβού κλείνονται τηλεφωνικά, στο τηλ. 2310-892435. Χρήσιμα τηλέφωνα: γιατροί κλινικής: 231331-2484, νοσηλεύτριες: 231331-2485, γραμματεία διευθυντή: 231331-2481/2310-992982. Ιστότοπος κλινικής: https://pd3.gr
Πρόλογος – Ιστορική Αναδρομή – Στόχοι
Η Κλινική ιδρύθηκε το 1987 από τον Καθηγητή κ. Ιωάννη Καρπούζα και λειτούργησε τα τρία πρώτα χρόνια συστεγαζόμενη μαζί με την Α΄ Παιδιατρική Κλινική του ΑΠΘ στον 1ο όροφο του κτηρίου Β (πρώην Αγία Σοφία). Από το 1991 λειτουργεί αυτοτελώς στον 5ο όροφο του Παιδιατρικού κτηρίου (Δ). To 2006 πραγματοποιήθηκε πλήρης ανακαίνιση των χώρων και του ξενοδοχειακού εξοπλισμού της Κλινικής, με ευγενική χορηγία του Συλλόγου «Ανοιχτή Αγκαλιά». Από την ίδρυσή της και μετά η Γ΄ Παιδιατρική Κλινική ανέπτυξε σταδιακά εξειδικευμένες Μονάδες/Τμήματα με στόχο τη σύγχρονη, ”state-of-the-art”, διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση παιδιών με εξειδικευμένα προβλήματα υγείας αλλά και την προαγωγή της επιστημονικής έρευνας. Θεωρείται σήμερα μία από τις καλύτερες παιδιατρικές κλινικές στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη τεχνογνωσία στη διεκπεραίωση του βαρέως πάσχοντος παιδιού καθώς και με πολλές καινοτομίες και διακρίσεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Επιδίωξη της Κλινικής μας είναι η ανακούφιση του πόνου του άρρωστου παιδιού και της οικογένειάς του από γιατρούς που προσπαθούν «μη μεθ’ ηδονής προς χρήματα βλέποντας και περί την δόξαν». Εκτός από το κλινικό και ερευνητικό έργο, η Κλινική μας παρέχει πλήρη και επικαιροποιημένη εκπαίδευση στην παιδιατρική και σε επιμέρους εξειδικεύσεις αυτής σε φοιτητές, ειδικευόμενους παιδιατρικής αλλά και νέους παιδιάτρους που εξειδικεύονται σε κάποιο γνωστικό αντικείμενο.
Λειτουργία – Δομή
Η Κλινική περιλαμβάνει 35 κρεβάτια/κουνάκια και 2 θερμοκοιτίδες στην κεντρική πτέρυγα του 5ου ορόφου του κτηρίου Δ, καθώς και 5 κρεβάτια στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων Παίδων (ΜΕΛΠ), στο ισόγειο του κτηρίου Δ. Περιλαμβάνει επίσης τακτικά εξωτερικά ιατρεία και κάποια εργαστήρια, σε άλλους χώρους του Νοσοκομείου. Η Κλινική έχει αναπτύξει τις παρακάτω επιμέρους Μονάδες, κατά αλφαβητική σειρά:
- Αλλεργιολογική
- Αναπτυξιακής Παιδιατρικής
- Γενικής Παιδιατρικής
- Κυστικής Ίνωσης
- Λοιμώξεων
- Παιδιατρικής Κατ’ Οίκον Νοσηλείας
- Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας
- Παιδογαστρεντερολογική
- Παιδοενδοκρινολογική
- Παιδονεφρολογική
- Παιδοπνευμονολογική
Στελέχωση
Η Γ΄ Παιδιατρική Κλινική στελεχώνεται από ειδικούς Παιδιάτρους (μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΣΥ), ειδικευόμενους Παιδιατρικής, εξειδικευόμενους Παιδιάτρους, άμισθους επιστημονικούς συνεργάτες και ακαδημαϊκούς υποτρόφους, καθώς και νοσηλευτικό προσωπικό. Πιο συγκεκριμένα:
Διευθυντής Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής: Χαράλαμπος Ανταχόπουλος (Καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας ΑΠΘ).
Αλλεργιολογική Μονάδα: Αντιγόνη Μαυρουδή (Αναπλ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Αλλεργιολογίας ΑΠΘ).
Αναπτυξιακής Παιδιατρικής: Αγνή Στυλιανάκη (Παιδίατρος-Αναπτυξιολόγος, ΕΔΙΠ)
Γενικής Παιδιατρικής: Ιωάννα Φιλιώτη (Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος, ΕΔΙΠ), Χάρις Λαμπαδά (Επικουρική Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος ΕΣΥ), Αλεξάνδρα Χατζή (Παιδίατρος με εξειδίκευση στη Δερματολογία, Ακαδημαϊκή Υπότροφος), Νικόλαος Καρανταγλής (Παιδίατρος, Επιστημονικός συνεργάτης).
Κυστικής Ίνωσης: Ελπίδα Χατζηαγόρου (Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Αθηνά Σωπιάδου (Επικουρική Παιδίατρος ΕΣΥ).
Λοιμώξεων: Εμμανουήλ Ροηλίδης (Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας ΑΠΘ), Χαράλαμπος Ανταχόπουλος (Καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας ΑΠΘ), Ηλίας Ιωσηφίδης (Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας ΑΠΘ), Όλγα Τσιάτσιου (Παιδίατρος, Διευθύντρια ΕΣΥ), Ελισάβετ Μιχαηλίδου (Παιδίατρος, Διευθύντρια ΕΣΥ), Ισαάκ Καδιλτζόγλου (Παιδίατρος ΕΣΥ), Δήμητρα Παπακυρίτση (Επικουρική Παιδίατρος ΕΣΥ).
Παιδιατρικής Κατ’ Οίκον Νοσηλείας: Φώτης Κυρβασίλης (Καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Ελπίδα Χατζηαγόρου (Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Ιωάννης Τσανάκας (Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Μαρία Γαλογάβρου (Επικουρική Παιδίατρος ΕΣΥ).
Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας: Μαρία Κούρτη (Παιδίατρος-Αιματολόγος/Ογκολόγος και Λοιμωξιολόγος, Επιμελήτρια Α΄ ΕΣΥ).
Παιδογαστρεντερολογική: Ιωάννης Ξυνιάς (Καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας ΑΠΘ), Κωνσταντίνα Βασιλάκη (Παιδίατρος-Παιδογαστρεντερολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ), Ιωάννης Ροηλίδης (Παιδίατρος-Παιδογαστρεντερολόγος, Ακαδημαϊκός Υπότροφος).
Παιδοενδοκρινολογική: Κυριακή Τσιρουκίδου (Παιδίατρος-Παιδοενδοκρινολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ), Μαρία Παπαγιάννη (Παιδίατρος-Παιδοενδοκρινολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας-Μεταβολισμού και Διατροφής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ΑΠΘ), Κωνσταντίνα Κώστα (Παιδίατρος-Παιδοενδοκρινολόγος, Ακαδημαϊκή Υπότροφος).
Παιδονεφρολογική: Κωνσταντίνος Κολλιός (Καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Νεφρολογίας ΑΠΘ).
Παιδοπνευμονολογική: Φώτης Κυρβασίλης (Καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Ελπίδα Χατζηαγόρου (Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Ιωάννης Τσανάκας (Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Πνευμονολογίας ΑΠΘ), Αθηνά Σωπιάδου (Επικουρική Παιδίατρος ΕΣΥ), Καλλιόπη Κοντούλη (Παιδίατρος, επιστημονική συνεργάτης), Νικόλαος Καρανταγλής (Παιδίατρος, Επιστημονικός συνεργάτης), Ελισάβετ-Άννα Χρυσοχόου (Παιδίατρος, Ακαδημαϊκή Υπότροφος).
Προϊσταμένη Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής: Ευδοκία Πεσματζόγλου
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής: Παρασκευή Πανούση
Κλινική Δραστηριότητα
Η Γ΄ Παιδιατρική Κλινική αντιμετωπίζει απλά ή εξειδικευμένα προβλήματα υγείας παιδιών κάθε ηλικίας, είτε σε επίπεδο εξωτερικών ιατρείων είτε μετά από εισαγωγή και νοσηλεία. Εκτός από τα παιδιά που εξετάζονται / διακομίζονται σε ημέρα εφημερίας, εξετάζονται ή εισάγονται και παιδιά μετά από ραντεβού ή συνεννόηση-παραπομπή από άλλες παιδιατρικές κλινικές ή ιδιώτες παιδιάτρους. Το επιστημονικό και νοσηλευτικό προσωπικό της Κλινικής, με την υψηλού επιπέδου επιστημονική κατάρτιση και τη μεγάλη εμπειρία που διαθέτει, φροντίζει για την όσο το δυνατό ταχεία και αποτελεσματική διεκπεραίωση των περιστατικών, με βάση τις πιο πρόσφατες και επικαιροποιημένες συστάσεις.
Επιπλέον, οι γιατροί συγκεκριμένων Μονάδων της Κλινικής πραγματοποιούν με ιδιαίτερη επιτυχία ευρεία γκάμα επεμβατικών πράξεων σε παιδιατρικούς ασθενείς, όπως βρογχοσκοπήσεις, γαστροσκοπήσεις, αφαιρέσεις ξένων σωμάτων από το κατώτερο αναπνευστικό ή το γαστρεντερικό, διαστολές οισοφάγου, κολονοσκοπήσεις, τοποθετήσεις γαστροστομιών, βιοψίες λεπτού και παχέος εντέρου, ήπατος και νεφρού.
Επίσης, οι γιατροί της Κλινικής, ανάλογα με την εξειδίκευσή τους, πραγματοποιούν συμβουλευτικές επισκέψεις σε άλλες κλινικές του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (παιδιατρικές ή ακόμη και ενηλίκων), προκειμένου να συμβάλουν στην αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών που νοσηλεύονται σε άλλα τμήματα.
Εκπαιδευτική Δραστηριότητα
Η Γ΄ Παιδιατρική Κλινική του ΑΠΘ εκπαιδεύει 5ετείς και 6ετείς φοιτητές του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ στο μάθημα της Παιδιατρικής, καθώς και 3ετείς φοιτητές στο μάθημα της Κλινικής Σημειολογίας στην Παιδιατρική. Περιοδικά εκπαιδεύει και φοιτητές άλλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων μέσω του προγράμματος Erasmus. Επιπλέον, εκπαιδεύει ειδικευόμενους Παιδιατρικής, δίνοντας πλήρη ειδικότητα. Η Κλινική έχει ορισθεί επίσης από το ΚΕΣΥ ως κέντρο εξειδίκευσης Παιδιάτρων στη Λοιμωξιολογία. Τέλος, παρέχει τη δυνατότητα μετεκπαίδευσης (“fellowship”) στο γνωστικό πεδίο: «Αναπνευστικά νοσήματα σε βρέφη και παιδιά». Μέλη της κλινικής διδάσκουν σε πολλά μεταπτυχιακά προγράμματα και επιβλέπουν ικανό αριθμό διδακτορικών διατριβών.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Κλινικής περιλαμβάνει σε εβδομαδιαία βάση: εκπαιδευτικές επισκέψεις στους θαλάμους, μαθήματα σε φοιτητές και ειδικευόμενους, βιβλιογραφικές ενημερώσεις, παρουσιάσεις περιστατικών, και διακλινικές συναντήσεις με την Α΄ Παιδιατρική Κλινική. Η Κλινική διοργανώνει επίσης ετήσιο συνέδριο πάνω σε παιδιατρικά θέματα, με πανελλήνια και διεθνή συμμετοχή.
Ερευνητική Δραστηριότητα
Η Γ΄ Παιδιατρική Κλινική του ΑΠΘ διαθέτει εργαστήρια (αλλεργιολογικό, αναπνευστικό, λοιμώξεων) στα οποία πραγματοποιούνται εξειδικευμένες εξετάσεις για διαγνωστικούς αλλά και ερευνητικούς σκοπούς. Οι επιμέρους μονάδες της Κλινικής έχουν να επιδείξουν πλούσιο ερευνητικό έργο, με μεγάλο αριθμό πρωτότυπων κλινικοεργαστηριακών μελετών και δημοσιεύσεων. Μεγάλος αριθμός παιδιάτρων έχουν πραγματοποιήσει τη μεταπτυχιακή τους εργασία ή τη διδακτορική τους διατριβή στη Γ΄ Παιδιατρική Κλινική.
Η Κλινική έχει αναγνωρισθεί σε διεθνές επίπεδο ως κέντρο για την πραγματοποίηση πολυκεντρικών μελετών σε παιδιατρικούς ασθενείς, ενώ έχει επίσης ορισθεί ως εθνικός κόμβος (“hub”) για την Ελλάδα στα πλαίσια του πανευρωπαϊκού δικτύου “Conect4children” για την πραγματοποίηση κλινικών μελετών σε παιδιά.
Ειδικά Προγράμματα – Βραβεύσεις
Η Γ΄ Παιδιατρική Κλινική του ΑΠΘ είναι η πρώτη, σε πανελλήνια κλίμακα που οργάνωσε και ανέπτυξε Μονάδα Κατ’ Οίκον Νοσηλείας για παιδιά με σοβαρό χρόνιο πρόβλημα, με σκοπό την κλινική φροντίδα και την εκπαίδευση των γονιών και των φροντιστών αυτών των παιδιών για τη συνέχιση της φροντίδας τους στο σπίτι. Η πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία της Κλινικής αναγνωρίσθηκε και επιβραβεύτηκε σε πανελλήνιο επίπεδο και θα αποτελέσει τη βάση για τη διεύρυνση του προγράμματος αυτού και σε άλλες περιοχές της χώρας μας.
Η Μονάδα Κυστικής Ίνωσης αποτελεί Μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Σπανίων Νοσημάτων – Αναπνευστικό – Δίκτυο Κυστικής Ίνωσης (Cystic Fibrosis Core Network του ERN-LUNG). Συμμετέχει στο Πανελλήνιο Μητρώο Κυστικής Ίνωσης και το Πανευρωπαϊκό Μητρώο Ασθενών με Κυστική Ίνωση (European Cystic Fibrosis Society Patient Registry) από το 2007 και αποτελεί μέλος του Ευρωπαϊκού Νεογνικού Ανιχνευτικού Προγραμματος Κυστικής Ίνωσης (European Cystic Fibrosis Society Neonatal Screening Working Group). Επίσης, συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Άσκησης για την Κυστική Ίνωση (ECFS Exercise Working Group) καθώς και στο Ευρωπαϊκό Διαγνωστικό Δίκτυο για την Κυστική Ίνωση (ECFS Diagnostic Network Working Group).
H Παιδοπνευμονολογική Μονάδα, επιπλέον, συμμετέχει στο ChILD–Eu project: (Children Interstitial Disease – Europe) για τη διάγνωση και παρακολούθηση διάμεσων πνευμονοπαθειών, καθώς και στο European Primary Ciliary Dyskinesia Registry (Πανευρωπαϊκό Μητρώο Ασθενών με σύνδρομο δυσκινησίας κροσσών) συμμετέχοντας στο πανευρωπαϊκό πρόγραμμα BEAT-PCD- ERN Lung.
Το Διαβητολογικό Ιατρείο της Παιδοενδοκρινολογικής Μονάδας έλαβε την ύψιστη διάκριση ως κέντρο αναφοράς της διεθνούς καταγραφής SWEET για τη βελτίωση της ρύθμισης ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη ηλικίας έως 18 ετών και είναι το μοναδικό σε όλη την Βόρεια Ελλάδα με αυτήν την διάκριση και ένα από τα δύο κέντρα αναφοράς σε όλη την χώρα. Η συμμετοχή των ενδιαφερομένων Παιδοενδοκρινολογικών κέντρων στο πρόγραμμα αυτό εγκρίνεται μετά από αυστηρή αξιολόγηση όλου του προσωπικού, της υποδομής και των εργαλείων διαχείρισης.
Ιδιαίτερα σημαντικό έργο της Παιδοενδοκρινολογικής Μονάδας είναι η πολυετής λειτουργία του προγράμματος «Κατασκήνωση Παιδιών και Εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη» που πραγματοποιείται σε συνεργασία με την ΧΑΝΘ. Η λειτουργία του προγράμματος ξεκίνησε το 1995 από την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μαρία Παπαδοπούλου και συνεχίζει μέχρι σήμερα διατηρώντας χαρακτηριστικά που το κάνουν μοναδικό.
Υπευθυνότητες θαλάμων
Κάθε θάλαμος ελέγχεται από τον ειδικό και τους ειδικευομένους, προϊστάμενο του εκάστοτε υπεύθυνου του ΔΕΠ, του ΕΣΥ και όλων από την Διεύθυνση της Κλινικής. Βαρύτητα στο εκπαιδευτικό έργο έχει η εκπαίδευση των φοιτητών με πρακτική κλινική άσκηση στο άρρωστο (λήψη-ενημέρωση ιστορικού, κλινική άσκηση, προτεινόμενος εργηστηριακός έλεγχος και παρακολούθηση της πορεία του αρρώστου κλπ).
Υποστήριξη άλλων Κλινικών (ειδικός έλεγχος αρρώστων τους)
Η υποστήριξη των άλλων Κλινικών εκτελείται κατόπιν τηλεφωνικής κατ΄ αρχήν επικοινωνίας με τη Διεύθυνση των άλλων Κλινικών σε επίπεδο υπευθύνων θαλάμων και μετά με παραπεμπτικό. Η διαδικασία εξυπηρετείται, είτε κυρίως στους χώρους των Κλινικών που υπάρχει ο ασθενής όπου μεταβαίνει ο ειδικός είτε στη Μονάδα όπου προσκομίζεται ο ασθενής.
Η διαδικασία ελέγχεται από τη Διεύθυνση.
Καθήκοντα –διαδικασίες τις ημέρες γενικής εφημερίας
Τα καθήκοντα και οι διαδικασίες τις ημέρες γενικής εφημερίας της, τους ειδικούς και τους ειδικευόμενους καθορίζονται από τον κανονισμό του νοσοκομείου και αφορά την κλινική εξέταση τον εργαστηριακό έλεγχο και την εκτίμηση των παιδιών που προσκομίζονται για την τελική εκτίμηση. Οι εισαγωγές αποφασίζονται από τον ειδικό όπως και η άμεση αντιμετώπιση.
Διαδικασίες και ωράρια ενημέρωσης συγγενών
Οι ενημέρωση των συγγενών (μόνο γονέων και σε ειδικές περιπτώσεις απουσία τους και με παρουσία Κοινωνικού Λειτουργού των πλησιέστερων συγγενών) γενικά απλά και αναλυτικά κάθε μέρα 12:00-13:00 μετά το πέρας της επίσκεψης.
Επισκεπτήριο
Το επισκεπτήριο είναι αυστηρά καθορισμένο 4-5 το απόγευμα και επιτρέπεται σε συγγενείς των μικρών ασθενών με παράκληση να μη εισέρχονται μικρά παιδιά για όφελος και δικό τους και των ασθενών για μετάδοση παιδικών ασθενειών.
Το Σχολείο στην Κλινική
Στην Κλινική, σε ειδικό χώρο, λειτουργεί σχεδόν καθημερινά Σχολείο με νηπιαγωγό-δασκάλα με υπεύθυνη την ειδική παιδαγωγό Βιτωράτου Σταυρούλα. Γίνονται μαθήματα στα παιδιά που πηγαίνουν σε σχολείο είτε στον ειδικό χώρο είτε στο κρεβάτι αν δεν επιτρέπεται να σηκωθούν. Ετσι αμβλύνεται η «αναγκαστική» διακοπή από το σχολείο και το παιδί συνεχίζει την εκπαίδευση του.
Σημαντική είναι η προσφορά εθελοντριών (νηπιαγωγού, ψυχολόγου κ.α.) τις απογευματινές ώρες και τις αργίες. Οι δραστηριότητες αυτές, που αναπτύσσονται σε συνεργασία με τον υπεύθυνο του Ιατρείου Κοινωνικής Παιδιατρικής είναι ενδεικτικές της φροντίδας και της κοινωνικής ευαισθησίας της Κλινικής για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της νοσηλείας του παιδιού. Η Κλινική εξασφαλίζει το απαραίτητο αναλώσιμο υλικό και τον εξοπλισμό. Η νηπιαγωγός ασχολείται με τα παιδιά, διοργανώνει γιορτές, όλοι μαζί ζωγραφίζουν και κατασκευάζουν διάφορα παιχνίδια και γενικά φροντίζει για την όσο γίνεται πιο ευχάριστη παραμονή τους στους χώρους της Κλινικής. Η ψυχολόγος συμπαραστέκεται στις μητέρες των παιδιών, ιδιαίτερα αυτών με σοβαρές παθήσεις και χρόνια νοσήματα.